Skip to main content

Evaluatie van de Waterbeleidsbeloften van de Vlaamse Regering

De Vlaamse Regering heeft in haar regeerakkoord de ontwikkeling van een robuust watersysteem benadrukt, met specifieke doelen zoals het bufferen, gebruiken en infiltreren van hemelwater, de implementatie van slimme waterbuffers en infiltratiesystemen, en de coördinatie van waterbeheer naar Nederlands voorbeeld [Regeerakkoord].

Regeerakkoord Sectie

2.4.2.2 Water: we investeren in een robuust watersysteem We strijden tegen waterschaarste en -overlast. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid: iedereen moet op zijn niveau waar mogelijk de nodige maatregelen nemen om hemelwater meer te bufferen, gebruiken en infiltreren dan af te voeren, om water zo efficiënt mogelijk te gebruiken en om de waterkringloop zoveel mogelijk te sluiten. Als overheid geven we het goede voorbeeld; we veralgemenen het gebruik van hemelwaterplannen en investeren op slimme buffering, gebruik en infiltratie van hemelwater op het openbaar domein en eigen vastgoed. We onderzoeken de mogelijkheden voor een nexus-aanpak waarbij koppelkansen met energie, mobiliteit, voeding en ruimtelijke planning maximaal benut worden. Hiertoe wordt de complexiteit van het watersysteem en haar interacties met de andere systemen in kaart gebracht en oplossingsrichtingen uitgewerkt. Het huidig oppervlaktewaterbeheer is nog sterk versnipperd, wat zorgt voor een gebrek aan effici-entie en daadkracht. Naar Nederlands voorbeeld rationaliseren we drastisch het landschap van de onbevaarbare waterlopen binnen hydrografisch logische gehelen, waarbij de belastingbevoegdheid van polders en wateringen wordt stopgezet. We onderzoeken welke (delen van) bevaarbare water-lopen die in de praktijk niet bevaarbaar zijn voor logistieke doeleinden, beter worden gedeclasseerd en mee binnen dat kader gebracht. We werken een strategisch plan waterbevoorra-ding uit vertrekkend van het actieplan droogte en wateroverlast. Om voorbereid te zijn bij een mogelijke crisis, werken we een evenwichtig en objectief afwegingskader bij dreigende tekorten uit, in overleg met de relevante actoren. We leggen de nadruk op waterbesparing, slim watergebruik, het sluiten van waterkringlopen en op gebruik van alternatieve waterbronnen We voorzien actieve begeleiding en ondersteuning van bedrijven; voor burgers krijgen de drinkwater-bedrijven daar een centrale rol in met resultaats-verbintenissen. Op basis van de lopende proefpro-jecten rollen we een slimme watermeter uit die ook aan lekdetectie doet en zich automatisch in veiligheid kan stellen om grote lekken te vermijden; daarbij streven we naar maximale afstemming met de slimme energiemeters. Drinkwaterbedrijven moeten businessmodellen ontwikkelen die robuust zijn bij dalend waterge-bruik. We passen de tariefstructuren voor drink-water en afvalwater aan op basis van de resul-taten van de uitgevoerde evaluatie, onder meer naar billijkheid (inzonderheid voor alleen-staanden en gezinnen met kinderen), betaalbaar-heid en sturend karakter. We stimuleren gebruik van hemelwater en herge-bruik van afvalwater en werken waar nodig drempels weg die dit gebruik bemoeilijken. We stimuleren het herwinnen van grondstoffen en hernieuwbare energie uit afvalwater. We onder-zoeken welke instrumenten wenselijk zijn om grote verharde oppervlaktes af te koppelen en creëren het nodige juridisch kader. We voeren de mogelijkheid in om de verplichte opvang en buffering van hemelwater over te dragen naar een derde partij; we stimuleren grootschalige opvang en actief gebruik van hemelwater op bedrijventerreinen en in woonkernen. We liberali-seren de productie van drinkwater geschikt voor distributie uit hemel- en afvalwater, mits goede kwaliteitscontrole en overheidsregie. De financiële uitdagingen in de watersector zijn nog groot, maar het uitgangspunt is dat de waterfactuur betaalbaar blijft. Ook duurt het vaak nog te lang om nodige werken te starten. De financiering en de werking van de drinkwater- en afvalwatersector moeten dan ook efficiënter en effectiever. Geld voor afvalwater moet gebruikt worden waarvoor het geïnd wordt, nl aanleg en onderhoud van riolering en zuiverings-installaties. De waterfactuur moet transparant worden voor particulieren en bedrijven. We hervormen de financieringssystemen voor gemeenten en Aquafin naar een meer resultaat-gerichte, flexibele en programmatorische aanpak, met sterk vereenvoudigde procedures en meer responsabilisering in de taakverdeling tussen VMM en de rioolbeheerders. We zorgen voor betere afstemming tussen rioolbeheerders en anderen die belang hebben bij de rioleringswerken, onder andere beheerders van het openbaar domein en de andere nutssectoren. Het landschap van publieke drinkwater- en afvalwateroperatoren kan efficiënter georgani-seerd worden met een logischere taakverdeling. Samen met de verschillende operatoren ontwik-kelen we een visie op de toekomst van het water-landschap. Omwille van de sterke interactie tussen de riolerings- en hemelwaternetwerken, dragen we Aquafin op om het asset management voor de netwerken te coördineren met de diverse rioolbeheerders. Zo realiseren we belangrijke efficiëntiewinsten en krijgen we beter zicht op de staat van de stelsels en hun onderhoud. Met het oog op transparantie, financiële stabiliteit en het vermijden van kruissubsidiëring realiseren we bij de drinkwater en afvalwateroperatoren een analytische boekhouding met scheiding tussen activiteiten verbonden aan de aanleg en het beheer van de netwerken en andere activiteiten. De taken van de operatoren zullen in het kader van een kerntakendebat geëvalueerd worden, dit vooral om te zorgen dat de netbeheerders zich maximaal concentreren op hun kerntaak: goed werkende netwerken die de uitdagingen van morgen aankunnen. Er wordt in Vlaanderen één overkoepelende regulator uitgewerkt voor netgebonden infra-structuur (elektriciteit, gas, warmte, kabel, water, riolering,…) en media. In dit kader coördineren en rationaliseren we de (toezichthoudende, regule-rende, adviserende, …) taken waarmee de eenge-maakte regulator belast wordt.

Uitgevoerde Maatregelen:

  1. Herziening van Wateropvang en -gebruik: De introductie van nieuwe gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen rond hemelwater, met verhoogde volumes voor hemelwaterputten en buffervolumes, weerspiegelt een streven naar het verbeteren van waterbuffering en -gebruik [0][1][2].

  2. Steun voor Circulair Watergebruik: Subsidies voor circulair watergebruik in landbouw en industrie, zoals de projectoproep 'Hergebruik Restwater' en subsidies voor innovatieve projecten, suggereren actie om alternatieve waterbronnen te benutten en bedrijven te ondersteunen in duurzaam watergebruik [3][4].

  3. Verbetering van Riolering en Afvalwaterbeheer: Het herverdelen van middelen voor rioleringswerken naar effectieve projecten, zoals een slibverwerkingsinstallatie, en het stimuleren van verantwoordelijkheid bij gemeentelijke sanering, lijken de waterinfrastructuur en haar beheer te verstevigen [5][6].

  4. Financieel en Structuurbeleid: Het aanpassen van de tariefstructuren voor drinkwater en het bevorderen van transparante financiering en bedrijfsmodellen voor drinkwaterbedrijven spiegelen een inspanning naar rechtvaardige en transparante kosten [7][8].

  5. Ondersteuning van Wetenschap en Technologie: De steun voor onderzoeksprojecten en toekenning van subsidies aan studies en technologische ontwikkelingen tonen een betrokkenheid bij wetenschappelijke en technologische vooruitgang in het waterbeheer [9][10].

  6. Coördinatie en Regulering: De geplande samenwerking met operatoren en de overkoepelende regulerende taken wijzen op een inspanning tot meer gecoördineerd en efficiënt waterbeleid [11][12].

  7. Strategische Planning: Met de Strategische Planning Waterbevoorrading en geïntegreerde planprocessen wordt een raamwerk opgezet voor toekomstbestendige waterdistributie [13].

Conclusie:​

Op basis van de aangegeven beslissingen lijkt de Vlaamse Regering te hebben gewerkt aan meerdere fronten om haar waterbeleidsdoelen na te streven, zoals geformuleerd in het regeerakkoord. De focus lag op het verhogen van de capaciteit voor hemelwateropvang, circulair watergebruik, innovatie in watermanagement, verbeterde rioleringsinfrastructuur, en transparante financiering. Toch zijn verdere details nodig en een breder bereik van beslissingen en resultaten om volledig te beoordelen hoe goed deze doelen zijn bereikt en of ze hebben geleid tot meetbare verbeteringen in het waterbeheer.

Details

Referenties [0] : (2022-07-15) Vaststelling gewestelijke stedenbouwkundige verordening rond hemelwater

[1] : (2022-12-16) Vaststelling gewestelijke stedenbouwkundige verordening rond hemelwater

[2] : (2023-02-10) Vaststelling gewestelijke stedenbouwkundige verordening rond hemelwater

[3] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: bestedingskader middelen projectoproep 'Hergebruik Restwater'

[4] : (2022-11-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie innovatieve projecten Circulair Watergebruik in kader van Blue Deal

[5] : (2022-12-09) Herverdeling rioleringssubsidies: responsabilisering gemeentelijke sanering

[6] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: restwater voor land- en tuinbouw - bijkomende opdracht Aquafin nv

[7] : (2023-03-31) Subsidie projectoproep circulair water

[8] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: uitgaventoetsing ‘Duurzaam watergebruik en de organisatie van het waterlandschap’

[9] : (2022-10-21) Plan Vlaamse Veerkracht: Innovatieve Projecten Circulair Watergebruik

[10] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidies duurzaam watergebruik en overheidsopdracht studie naar ‘Groenblauwe business modellen voor landbouwers’

[11] : (2021-12-17) Verlenging overname investeringskosten door het Vlaamse Gewest voor de (her)aanleg van gemeentelijke rioleringen

[12] : (2023-04-28) Subsidiereglement projectoproep investeringsprogramma Levend Water voor lokale waterbeheerders

[13] : (2021-02-12) Strategische Planning Waterbevoorrading (SPW): drinkwaterbevoorrading via openbare waterdistributie